BÍ DIỄN 秘演

(năm sinh năm mất không rõ)

Thiền sư đời Bắc Tống, người Sơn Đông. Sư giao hảo và xướng họa cùng Âu Dương Tu, Thạch Man Khanh. Âu Dương Tu từng viết lời tựa rằng : “Bí Diễn giao du với Man Khanh rất lâu. Man Khanh ẩn nơi quán rượu, Bí Diễn ẩn trong tháp Phật, đều là những trang nam tử kỳ lạ. Đối với tác phẩm của Bí Diễn, Man Khanh cho là có ý khỏe khoắn của thi nhân”.

---

 

 

Trong Tống thi kỷ sự còn chép 3 bài thơ của sư.

書 光 化 軍 寺 壁

萬 象 雲 樹 水 邊 州

千 里 秋 風 一 錫 遊

晚 渡 無 人 疏 雨 過

亂 峰 寒 烟 入 西 樓.

THƯ QUANG HÓA QUÂN TỰ BÍCH

Vạn tượng vân thọ thủy biên châu

Thiên lý thu phong nhất tích du

Vãn độ vô nhân sơ vũ quá

Loạn phong hàn yên nhập Tây lâu

Cảnh giới của bài thơ rộng mở, khí vận phi phàm.

Vạn tượng vân thọ thủy biên châu, từ bờ sông của Châu Thượng chạy dài đến rừng cây muôn dặm, tạo thành một khung cảnh mênh mông bao la bát ngát.

Thiên lý thu phong nhất trượng du, gió thu thổi hây hây đến ngàn dặm, vị tăng tay cầm tích trượng lướt đi trong gió. Một mình lãng du tự tại, tùy duyên hóa độ chúng sanh, hành thệ nguyện rộng lớn của vị Bồ-tát, phát ra phạm âm không cùng

Vãn độ vô nhân sơ vũ quá, loạn phong hàn yên nhập Tây lâu, khi hoàng hôn buông xuống, bến đò không một bóng người, những hạt mưa lất phất mặc tình rơi nhẹ xuống mặt sông, trước mắt có vô số sương mù cứ lượn lờ trên những đỉnh núi ; Gió thổi sương bay dần dần tiến thẳng vào lầu Tây. Đọc đến đây, khiến người ta lại nhớ đến bài thơ của Vi Ứng Vật : “Độc lân u thảo giản biên sanh/Thượng hữu hoàng ly thâm thọ minh/Xuân triều đới vũ vãn lai cấp/dữ độ vô nhân chu tự hoành.” (Riêng thương cỏ rậm mọc bên khe/Rừng sâu lảnh lót tiếng oanh vàng/Lất phất mưa rơi chiều lại xuống/Không người lại có chuyến đò ngang.). Chất thơ của Vi Ứng Vật vừa gợi mở, vừa ẩn giấu thì thơ của Bí Diễn lại mang tính chất trong lặng trong cái vắng vẻ, ý nghĩa hoạt bát tràn đầy sức sống của thiền. Tựa bài thơ ghi tên của chùa, chùa là nơi lui về ở ẩn, ý nghĩa thật sâu xa.

VIẾT TRÊN VÁCH CHÙA QUANG HÓA QUÂN

Bên dòng sông xanh muôn cỏ cây,

Gió thu ngàn dặm dạo đó đây.

Chiều xuống không người mưa lất phất,

Sương từ đỉnh núi đến lầu Tây.