Có thể nói đây là những trang tùy bút về chuyến hành hương chiêm bái các thánh tích tại Ấn Độ. Đặc biệt viết về những cảm nghĩ của một thiền sinh khi leo lên vài ngọn núi linh thiêng, đi tìm dấu vết cao nhân.

---

Núi Kê Túc:

Sáng sớm ngày 24/02/2010 trời còn mờ sương là chúng tôi đã xuống xe chuẩn bị lội bộ theo đường mòn một đoạn khá xa để đến chân núi. Tương truyền đây là nơi ngài Ca-diếp nhập định chờ đức Phật Di-lặc ra đời để trao lại y bát của đức Phật Thích -ca Mâu-ni.

Từ chân núi, khi bắt đầu thướng sơn, mỗi người một cây gậy trong tay, tôi bất chợt nhớ đến nửa đoạn sau của bài thơ “Chơi núi Phật Tích ngẫu nhiên đề” của Phạm Sư Mạnh:

吟鞭詞客上岧嶢，
踏遍招提絕世囂。
松浪翻風寒洞口，
原神拖帛勒山腰。

---

Ngâm tiên từ khách thượng thiều nghiêu,
Đạp biến chiêu đề tuyệt thế hiêu.
Tùng lãng phiên phong hàn động khẩu,
Nguyên thần tha bạch lặc sơn yêu.

Ngâm nga thẳng tếch đỉnh cheo leo,
Cảnh Bụt lên thăm, dứt mọi điều.
Lụa vắt sườn non, thần dúi đặt,
Gió lùa cửa động sóng thông reo.

(Người dịch: Đào Phương Bình)

Quả thật quang cảnh mây núi gió thông ở núi này tương tự cảnh tả trong bài thơ, nhưng có một điểm khác biệt đường lên đỉnh là một hẻm núi bề ngang chừng 60cm, vừa đủ một người đi, sâu hun hút, đoạn ngoài còn thấy nhờ ánh sáng nơi cửa hang, vào sâu thì tối om, phải dùng đèn pin mới thấy được lối đi. May mà người ta có làm các tam cấp nên đi lên khá dễ dàng, nhưng trong khi đi có cảm giác hơi bị ngợp. Có thể nói đây là điểm độc đáo của núi này, ít nơi nào có được. Lên tới đỉnh, tôi thở phào một tiếng, bao nỗi mệt nhọc dường như tan biến. Gió mát mơn man. Mây trời lãng đãng. Cây rừng như cũng trầm tư với nguồn vui lặng lẽ của con người. Sau khi tụng kinh, lễ Tổ, nghe pháp và ăn trưa, chúng tôi ngồi thiền trên những phiến đá bằng phẳng hoặc những vồ đá hơi nghiêng, nghe thân tâm hết sức khoan khoái. Tôi có cảm giác là như ở trong thiên nhiên và thiên nhiên cũng như đang ở trong tôi nên tôi cảm nhận ra một điều là toàn thể vũ trụ này đang ở trong ta. Đó là bài học mà núi rừng ban tặng cho bất cứ ai biết sống với nó.

Khoảng ba giờ chiều là chúng tôi xả thiền và lục tục xuống núi.

Hymalaya

Đây chốn khách du thường đến viếng

Xuân về, lòng cảm hứng miên man

Từ thuở còn đi học, ước mơ của tôi là một ngày nào đó được ngắm nhìn Hymalaya, miền đất thiêng liêng phủ đầy tuyết trắng. Và ước mơ đó đã thành hiện thực vào ngày 03/03/2010. Khi hoàng hôn xuống là xe đang đi trên đường đèo đến Dharamsala, một thủ phủ nằm dưới chân núi tiếp cận rặng Hymalaya, chúng tôi thấy được một vài đỉnh trong rặng núi huyền bí này. Núi phía trước màu xám xanh, rặng núi phía sau màu trắng xóa, mặc dù độ cao xấp xỉ. Mặc dù trời lạnh nhưng lòng tôi không thấy lạnh. Lòng tôi ngập trong một nỗi hân hoan lạ lùng, nghe chừng khúc Xuân ca ấm áp đang trổi dậy...

Hai mươi giờ, xe sắp đến thủ phủ. Đường xe chạy vòng quanh khúc khuỷu nên tiến rất chậm. đường đèo cheo leo, hết sức nguy hiểm... Thành phố dưới, trên núi lấp lánh ánh đèn. Mười giờ xe đến khách sạn, chúng tôi thu xếp ngủ nghỉ. Buổi sáng ra khỏi khách sạn nhìn lên núi tuyết, hít thở không khí trong lành của buổi ban mai, tôi bỗng nghe một nỗi xuyến xao kỳ lạ và có cảm giác như muốn hòa tan vào cảnh thiên nhiên kỳ tú đó.

Chúng tôi đi viếng các thất đá, nơi các vị Lạt-ma ẩn tu. Thật cảm động và đáng phục biết bao khi nhìn thấy phong cách sống giản dị, hài hòa của các bậc tu hành này. Có vị đã nhập thất trên 15 năm. Những hành giả tu trên núi cao đôi khi gặp cọp và beo. Khi tuyết rơi nhiều, núi đóng băng hậu quả là thành phố không có nước uống thì nói chi đến chuyện tắm rửa của các vị Lạt-ma. Buổi viếng thăm để lại trong tôi niềm thương kính lẫn bội phục những bậc chân tu.

Cát bụi thời gian có thể xóa mờ tất cả mọi vật nhưng đã không thể xóa mờ những dấu tích mà ở đó các bậc thánh nhân đã một lần ngự trị? Thiền sư như hư không. Chẳng ai đo lường được hư không. Cũng chẳng ai nhốt hư không lại được. Thì cũng như thế chẳng ai đo lường được, cũng chẳng ai nhốt lại được cái hình bóng thực của thiền sư, cho nên có hay không dấu chân chim trên bầu trời một thuở bay ngang?